Palamut

Palamut balığı nedir?

Palamut, orkinos ve torik ile aynı familyadan (Scombridae) gelen, lezzetli eti ve hızlı yüzüşüyle tanınan bir deniz balığıdır. Bilimsel adı Sarda sarda olan palamut, özellikle Karadeniz ve Marmara Denizi‘nde bolca bulunur. Sonbahar aylarında sofralarımıza gelen bu balık, hem lezzetli hem de besleyici bir seçenektir.

Palamut balığı ne zaman avlanır?

Palamut balığının av sezonu genellikle Eylül ayında başlar ve Ocak ayına kadar devam eder. Özellikle Eylül ve Ekim ayları, palamutun yağlandığı ve en lezzetli olduğu dönemdir. Bu dönemde balıkçı tezgâhlarında sıkça görülür ve fiyatı diğer aylara göre daha uygundur.

Palamut hangi denizlerde yaşar?

Palamut, Karadeniz, Marmara ve Ege Denizi‘nde yaygın olarak görülür. Göçmen bir balık olduğu için yıl boyunca farklı denizlere hareket eder. İlkbaharda Karadeniz’e çıkan palamut, sonbaharda Marmara ve Ege’ye göç eder. Bu göç sırasında avlanır ve sofralara ulaşır.

Palamut balığı nasıl tanınır?

Palamut balığını tanımak için dikkat edilmesi gereken özellikler:

  • Gövdesi iğ şeklinde ve aerodinamiktir.

  • Sırt kısmı lacivert-mavi, karın kısmı ise açık renklidir.

  • Yanlarında koyu renkli, eğik çizgiler bulunur.

  • Boyu genellikle 25–45 cm arasında değişir.

  • Daha küçüklerine çingene palamudu, daha büyüklerine ise torik denir.

Palamut balığı nasıl avlanır?

Palamut genellikle şu yöntemlerle avlanır:

  • Serpme ağ (çapari): Küçük teknelerle yapılan geleneksel bir yöntemdir.

  • Trol avı: Derin sularda yapılan, endüstriyel çaplı avcılık yöntemidir.

  • Zıpkın ve olta: Sportif balıkçılıkta kullanılır.

Palamut avcılığı da belirli kurallara tabidir. Avlanabilir minimum boy uzunluğu 25 cm olarak belirlenmiştir. Bu boydan küçük balıkların avlanması yasaktır.

Palamut Balığını Faydaları Nelerdir?

İnsan sağlığına birçok farklı faydası olan palamudun başlıca faydaları şunlardır;

  • Cildin çok daha parlak ve canlı bir görünüme erişmesini sağlar.
  • Saç köklerini güçlendirip yıpranmasını ve dökülmesini engeller.
  • Düzenli bir şekilde tüketilmesi durumunda kemik ve diş yapısını güçlendirerek herhangi bir deforme durumunun ortaya çıkmasının önüne geçilir.
  • İçerisindeki potasyum ile beraber kolesterolü düzenler.
  • Kan basıncını arttırır.
  • Gözde yer alan sarı noktada bulunan hücreleri zenginleştirir ve görme rahatsızlıkların önüne geçer.
  • Sindirim sisteminde bulunan mutasyona meyilli hücreleri iyileştirir ve kanser hastalıklarının kişide ortaya çıkmasını engeller.
  • Sinir hücrelerinin çok daha sağlıklı olmasını sağlar.

Palamutun besin değerleri nelerdir?

100 gram pişmiş palamut balığı ortalama olarak şunları içerir:

  • Kalori: 160 kcal

  • Protein: 24 g

  • Yağ: 7 g

  • Omega-3: 1.2 g

  • Demir: 1.4 mg

  • B12 Vitamini: Günlük ihtiyacın %200’ü

Bu değerler, palamutu özellikle diyet yapanlar ve sporcular için mükemmel bir protein kaynağı yapar.

 

Palamut balığı ile torik arasındaki fark nedir?

Palamut ve torik, aynı balığın farklı büyüklükteki versiyonlarıdır. Aralarındaki temel fark boyutlarıdır:

  • Palamut: 25–45 cm uzunluğundaki bireyler

  • Torik: 45–65 cm arası büyüklükte olanlar

  • Zindandelen, altıparmak: Daha büyük versiyonlarıdır

Toriğin eti daha yağlı ve yoğun olur; genellikle lakerda yapımında kullanılır.

Palamut balığı neden bu kadar sevilir?

Palamut, lezzeti, kolay pişirilebilirliği ve uygun fiyatıyla Türk mutfağında çok sevilen bir balıktır. Ayrıca mevsiminde bol çıkması ve omega-3 açısından zengin oluşu da tercih sebeplerindendir. Özellikle İstanbul’da balık sezonunun açıldığını simgeler.

Palamut balığı helal midir?

Evet, palamut balığı İslami kurallara göre helaldir. Suda yaşayan balık türlerinden olduğu için, herhangi bir işleme tabi tutulmadan, uygun şekilde avlandığında tüketilmesinde dini bir sakınca bulunmaz.

Palamut balığı nasıl saklanmalı?

Taze palamutun saklama koşulları şunlardır:

  • Buzdolabında: Temizlenmiş ve hava almayan bir kapta 1–2 gün saklanabilir.

  • Dondurucuda: Ayıklanıp porsiyonlara ayrıldıktan sonra 3 aya kadar saklanabilir.

  • Konserve: Uzun süreli saklama için uygundur. Evde de yapılabilir.

Saklama süresi boyunca koku ve doku değişimlerine dikkat edilmelidir.

Türkiye'de palamut balığı bol mu?

Evet, palamut Türkiye’de özellikle Karadeniz’de oldukça bol bulunur. Ancak bu durum her yıl değişebilir. Balık popülasyonu, deniz sıcaklığı, besin durumu ve aşırı avlanma gibi nedenlerden etkilenmektedir. Bazı yıllar palamut bereketi yaşanırken, bazı yıllar neredeyse hiç görülmeyebilir.

Palamut neden bazen az çıkar?

Palamutun az çıkmasının başlıca nedenleri:

  • İklim değişikliği: Göç yolları değişebilir.

  • Aşırı avlanma: Popülasyon baskılanabilir.

  • Yumurtlama dönemindeki müdahaleler: Gelecek nesil etkilenebilir.

  • Denizlerdeki kirlilik ve gıda zincirindeki bozulmalar

Bu nedenlerle sürdürülebilir balıkçılık büyük önem taşır.

Palamut balığı sağlıklı mı?

Evet, palamut balığı yüksek besin değeri ile sağlıklı bir seçenektir. İçeriğinde bolca omega-3 yağ asidi, protein, B vitaminleri ve demir bulunur. Bu yönüyle çocuklar, hamileler ve yaşlılar için de uygundur. Özellikle beyin gelişimi ve kalp sağlığı üzerinde olumlu etkileri vardır.

Diğer Balık türlerini incelemek için lütfen tıklayınız.