Köri, Güney Asya’dan tüm dünyaya yayılan, hem baharat karışımı hem de sos olarak kullanılan çok yönlü bir lezzet. Hindistan’ın geleneksel yemeklerinden Japon mutfağına kadar farklı kültürlerde farklı yorumlanan köri, sağlık faydalarıyla da öne çıkıyor. İşte köri hakkında bilmeniz gerekenler:
Köri’nin Tarihçesi ve Kültürel Yolculuğu
Köri kelimesi, Tamil dilinde “sos” anlamına gelen “kari” kelimesinden türemiştir. Hindistan’da her bölgenin kendine özgü köri tarifi olsa da, İngiliz sömürge döneminde Avrupa’ya taşınmış ve zamanla Japon körisi, Tayland körisi gibi çeşitlere dönüşmüştür.
Türkiye’de Köri:
- 1990’lardan sonra fast-food zincirleriyle popülerlik kazandı.
- Tavuklu köri ve köri soslu makarna, en sevilen tarifler arasında.
Köri Baharatının Besin Değeri ve Sağlık Faydaları
Köri, zerdeçal, kimyon, kişniş, kırmızı biber gibi baharatlardan oluşan bir karışım. 1 çay kaşığı (2 gr) köri baharatı ortalama 8 kcal içerir.
Başlıca Faydaları:
- Antioksidan Kaynağı: Zerdeçalda bulunan kurkumin, iltihap önleyici özelliğe sahip.
- Sindirim Dostu: Kimyon ve kişniş, gaz ve hazımsızlığı azaltır.
- Beyin Sağlığı: Kurkumin, Alzheimer riskini düşürmeye yardımcı olur.
- Bağışıklık Güçlendirici: C vitamini ve demir içeriğiyle hastalıklara karşı korur.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Aşırı tüketim mide ekşimesine neden olabilir.
- Kan sulandırıcı ilaç kullananlar doktora danışmalı.
Köri Çeşitleri ve Kullanım Önerileri
| Köri Türü | Özellikleri | En İyi Kullanım Alanı |
|---|---|---|
| Hint Körisi | Baharatlı ve kompleks aromalı | Tavuklu köri, sebzeli yemekler |
| Japon Körisi | Tatlımsı ve hafif acı | Katsu köri, pilav üstü |
| Tayland Körisi | Hindistan cevizli ve keskin | Köri soslu deniz ürünleri |
Mutfak İpuçları:
- Et Marine: Yoğurt, köri ve sarımsakla marine edilmiş tavuk ızgara yapın.
- Vejetaryen Tarifler: Nohut veya mercimekle birleştirerek protein deposu yemekler hazırlayın.
- Sos: Krema ve köri karışımını makarnaya ekleyin.
Evde Köri Sosu Nasıl Yapılır?
Malzemeler:
- 2 yemek kaşığı köri tozu
- 1 soğan (rendelenmiş)
- 1 bardak hindistan cevizi sütü
- 1 çay kaşığı zerdeçal
Yapılışı:
- Soğanı zeytinyağında pembeleşene kadar kavurun.
- Köri tozu ve zerdeçalı ekleyip 2 dakika karıştırın.
- Hindistan cevizi sütünü ekleyip kıvam alana kadar pişirin.